BÀI 7: MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG CƠ KHÍ BẰNG TAY

I. CẮT KIM LOẠI BẰNG CƯA TAY

- Khái niệm: Cắt kim loại bằng cưa tay là phương pháp gia công nguội dùng cưa tay để cắt các tấm kim loại dày, phôi kim loại dạng hình tròn, dạng định hình,... thành những đoạn có chiều dài mong muốn.

1.1. Dụng cụ

Cấu tạo cưa tay gồm:

1.2. Cách cầm cưa và tư thế đứng cưa 

- Người đứng thẳng, tay thuận cầm tay nắm, tay còn lại cầm đầu kia của khung cưa, hai chân hợp với nhau thành góc khoảng 75o.

1.3. Quy trình thực hiện các thao tác cắt kim loại bằng cưa tay

Bước 1: Lấy dấu

Bước 2: Kiểm tra lưỡi cưa

Bước 3: Kẹp phôi

Bước 4: Thao tác cưa

1.4. An toàn khi cưa

- Sử dụng dụng cụ bảo hộ lao động.

- Đẩy cưa nhẹ nhàng và chú ý đỡ phần phôi bị cắt rời.

- Không dùng tay để gạt phoi.

II. ĐỤC KIM LOẠI

- Khái niệm: 

+ Đục là phương pháp gia công nguội, dùng búa và đục để bóc đi một lớp kim loại trên bề mặt chi tiết cần gia công.

+ Cần gia công tinh lại bề mặt bằng phương pháp dũa, mài,...

2.1. Dụng cụ

- Búa: sử dụng búa đầu vuông hoặc đầu tròn có trọng lượng khác nhau.

- Đục: 

+ Sử dụng đục đầu bằng hoặc đầu nhọn.

+ Được làm từ thép carbon, được tôi cứng và mài sắc phần lưỡi cắt.

2.2. Cách cầm búa, đục và tư thế đứng đục

- Cách cầm búa, đục:

+ Tay thuận cầm búa, cách đuôi cán cán búa một khoảng từ 20 - 30mm.

+ Tay còn lại cầm đục, ngón tay ngón trỏ cách đuôi đục một khoảng từ 20 - 30mm.

- Tư thế đứng đục: Người đứng thẳng, chân thuận hợp với trục ngang của ê tô một khoảng 75o và hợp với chân còn lại một góc khoảng 75o.

2.3. Quy trình thực hiện các thao tác đục

Bước 1: Lấy dấu

Bước 2: Kẹp phôi

Bước 3: Thao tác đục

2.4. An toàn khi đục

- Sử dụng dụng cụ bảo hộ lao động.

- Phôi phải kẹp chặt trên ê tô, búa phải được tra vào cán chắc chắn.

- Đánh búa bằng tâm đục, tránh đánh vào tay cầm đục.

- Bắt buộc phải đeo kính bảo hộ.

- Có lưới chắn phoi ở phía đối diện với người đục.

III. DŨA KIM LOẠI

- Khái niệm: Dũa kim loại là phương pháp gia công nguội nhằm bóc đi một lớp kim loại mỏng trên bề mặt của chi tiết có diện tích nhỏ.

3.1. Các loại dũa

Các loại dũa thường được sử dụng:

- Dũa bán nguyệt.

- Dũa dẹt.

- Dũa tam giác.

- Dũa tròn.

- Dũa vuông.

3.2. Cách cầm dũa

- Tay thuận nắm cán dũa, bốn ngón tay bao quanh cán dũa, ngõn cái ở phía trên dọc theo chiều dài của dũa.

- Đặt lòng bàn tay còn lại lên đầu mũi dũa, cách đầu mũi dũa khoảng 20 - 30mm.

3.3. Tư thế đứng dũa

- Người đứng hẳng, thân người tạo thành góc khoảng 45o so với đường tâm của má ê tô.

- Bàn chân thuận đặt cách cạnh của bàn nguội một khoảng 150mm, bàn chân còn lại tạo góc khoảng 75o so với chân thuận.

- Cánh tay và cẳng tay hợp thành góc 90o.

3.4. Quy trình thực hiện các thao tác dũa

Trả lời câu hỏi 3 Khám phá III.4:

Bước 1: Kẹp phôi

Bước 2: Thao tác dũa

3.5. An toàn khi dũa

- Mặc quần áo bảo hộ lao động, đeo kính,...

- Phôi phải kẹp chắc chắn và đúng cách trên ê tô.

- Dũa phải được tra chắc chắn trong cán.

- Không được dùng tay gạt phoi.

IV. THỰC HÀNH DŨA MẶT PHẲNG

Các bước thực hiện: 

Bước 1: Kẹp phôi

- Phôi được kẹp chặt trên ê tô.

Bước 2: Dũa mặt phẳng thứ nhất

- Dùng thước kiểm mặt phẳng để kiểm tra mặt phẳng sau khi dũa.

Bước 3: Dũa mặt phẳng thứ hai song song với mặt phẳng thứ nhất

- Kẹp phôi cho mặt đối diện với mặt đã dũa lên trên.

- Dũa mặt thứ hai.

- Kiểm tra độ song song giữa hai mặt bằng thước cặp.

- Kiểm tra độ phẳng bề mặt.

Bước 4: Vệ sinh công nghiệp.