Nội dung bài soạn

Câu 1:

Sự hình thành và phát triển của văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám 1945 đến 1975:

Nền văn học:là nền văn học của chế độ mới, phát triển dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản nên đã thống nhất về khuynh hướng tư tưởng, tổ chức và quan niệm nhà văn kiểu mới: nhà văn – chiến sĩ.

Tình hình xã hội, lịch sử, văn hóa:

• Cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc,  chống thực dân Pháp và đế quốc Mĩ hết sức vĩ đại, hào hùng.
• Công cuộc xây dựng CNXH trên miền Bắc.
•  Chiến tranh kéo dài, liên tục, khiến nền kinh tế nghèo nàn, điều kiện giao lưu với văn hóa nước ngoài hạn chế (chỉ tiếp xúc, ảnh hưởng của văn hóa, văn học các nước trong phe XHCN).

==> Trong hoàn cảnh đặc biệt đó, văn học giai đoạn 1945 - 1975 vẫn phát triển và đạt được những thành tựu to lớn.

Câu 2:

Văn học từ 1945 – 1975 chia thành 3 chặng và những thành tựu:

Văn học thời chống Pháp ( 1945- 1954): gắn với cách mạng, hướng tới đại chúng, ca ngợi dân tộc, niềm tin tương lai kháng chiến. VD: Cảnh khuya, Rằm tháng Giêng (Hồ Chí Minh), Kịch ngắn: Bắc Sơn,....

Văn học thời kì xây dựng XHCN ( 1955- 1964): thể hiện hình ảnh người lao động, ngợi ca những thay đổi của đất nước và con người trong XHCN. VD: Sống mãi với thủ đô (Nguyễn Huy Tưởng); Cao điểm cuối cùng (Hữu Mai); Trước giờ nổ súng (Lê Khâm) ...

Văn học thời chống Mỹ (1965- 1975): khai thác đề tài chống Mĩ cứu nước, chủ đề ca ngợi tinh thần và chủ nghĩa anh hùng. VD:truyện kí: Chiếc lược ngà (Nguyễn Quang Sáng)

Câu 3:

Đặc điểm cơ bản:

• Nền văn học hướng về đại chúng
• Nền văn học chủ yếu vận động theo hướng cách mạng hóa gắn với vận mệnh đất nước
• Nền văn học chủ yếu mang khuynh hướng sử thi, cảm hứng lãng mạn

Câu 4:

Căn cứ vào việc đất nước bước vào công cuộc Đổi mới,có điều kiện tiếp xúc với nhiều nền văn hóa thúc đẩy nền văn học cũng phải đổi mới phù hợp với nguyện vọng của nhà văn và người đọc cũng như quy luật phát triển khách quan của nền văn học.

Câu 5:

Thành tựu văn học văn học 1975- hết thế kỉ XX

• Thơ ca: không đạt được sự lôi cuốn hấp dẫn nhưng có sự đổi mới, mở rộng đề tài, nội dung, hình thức
• Văn xuôi khởi sắc: tiểu thuyết chống tiêu cực, truyện ngắn thế sự (truyện ngắn Nguyễn Minh Châu
• Phóng sự điều tra nhìn thẳng vào hiện thực, nhiều phóng sự đã thu hút sự chú ý của người đọc
• Lý luận, nghiên cứu, phê bình văn bình văn học cũng có nghĩa đổi mới.

Phần luyện tập

Câu 1:

Trong bài Nhận đường, Nguyễn Đình Thi viết: "Văn nghệ phụng sự kháng chiến, nhưng chính kháng chiến đem đến cho văn nghệ một sức sống mới. Sắt lửa mặt trận đang đúc nên văn nghệ mới của chúng ta"

Hãy bày tỏ suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến trên.

=> Tham khảo bài viết: tại đây