I. Phương pháp giải

- Bước 1: xác định gen gây bệnh do nằm trên NST thường hay giới tính

+ Nếu trên NST thường khi có tỷ lệ mắc bệnh đồng đều ở cả 2 giới hoặc mẹ mắc bệnh, con trai lại không bị bệnh.

+ Nếu trên NST giới tính khi mang các đặc điểm của gen trên NST giới tính như: gen bị bệnh chỉ biểu hiện ở con trai, có sự di truyền chéo…

- Bước 2: Tính xác xuất xuất hiện bệnh ở đời con.

(Lưu ý với những bài xác định khả năng xuất hiện ở đời con nhưng là con trai hoặc con gái đầu lòng (thứ 2,3..) thì phải nhân với 1/2 vì con trai/con gái = 1/1) 

+ Ở một số bài cần áp dụng phương pháp nhân xác suất để tính toán.

+ Chú ý dựa vào các điều kiện đầu bài và trạng thái biểu hiện bệnh ở phả hệ để xác định bệnh do gen trội hay do gen lặn quy định

II. Các ví dụ cụ thể:

Bài 1: Khảo sát một bệnh di truyền ở người qua 3 thế hệ được phả hệ:

a) Phân tích phả hệ để xác định qui luật di truyền chi phối bệnh trên.

b) Xác suất để cá thể 10 mang gen bệnh là bao nhiêu?

Bài  2: Cho sơ đổ phả hệ sau:

Sơ đồ phả hệ trên mô tả sự di truyền một bệnh ở người do một trong hai alen của một gen quy định. Biết rằng không xảy ra đột biến ở tất cá các cá thể trong phả hệ. Trong những người thuộc phả hệ trên, những người chưa thể xác định được chính xác kiểu gen do chưa có đủ thông tin là:

A. 8 và 13 
B. 1 và 4
C. 17 và 20 
D. 15 và 16

Bài 3: Sơ đồ phả hệ dưới đây cho biết một bệnh ở người do một trong hai alen của gen quy định

Cặp vợ chồng (1) và (2) ở thế hệ thứ II mong muốn sinh hai người con có cả trai, gái và đều

không bị bệnh trên. Cho rằng không có đột biến xảy ra, khả năng để họ thực hiện được mong muốn là bao nhiêu?

A. 5,56% 
B. 12,50% 
C. 8,33% 
D. 3,13%