BÀI 22: CHÂU Á TỪ NĂM 1991 ĐẾN NAY

I. Mục tiêu bài học 

- Giới thiệu được sự phát triển kinh tế – xã hội của - các nước Đông Bắc Á (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc) từ năm 1991 đến nay.

- Mô tả được quá trình phát triển của ASEAN từ năm 1991 đến nay và những nét chính của Cộng đồng ASEAN. 

II. Bài học 

1. Tình hình kinh tế – xã hội của các nước Đông Bắc Á

a) Tình hình kinh tế

- Sau Chiến tranh Lạnh, các nước Đông Bắc Á đã tận dụng điều kiện thuận lợi về hòa bình và xu thế toàn cầu hóa để phát triển kinh tế. Trung Quốc, Nhật Bản, và Hàn Quốc đều có nền kinh tế hàng đầu thế giới với tốc độ tăng trưởng khác nhau:

+ Trung Quốc: Tăng trưởng nhanh nhất, đặc biệt sau khi gia nhập WTO năm 2001. Năm 2010, Trung Quốc trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Mỹ.

+ Nhật Bản: Là một trung tâm kinh tế - tài chính toàn cầu. Sau suy thoái cuối thế kỷ XX, nền kinh tế đã hồi phục từ năm 2000.

+ Hàn Quốc: Sau khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997, kinh tế Hàn Quốc đã khôi phục và phát triển mạnh mẽ.

- Dịch bệnh Covid-19 đã ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế, với Trung Quốc đạt mức thấp, còn Nhật Bản và Hàn Quốc có tăng trưởng âm vào năm 2020, nhưng nhanh chóng phục hồi vào năm 2021. Hiện tại, chiến lược phát triển kinh tế của các nước trong khu vực tập trung vào công nghệ cao và công nghệ xanh - sạch.

b) Tình hình xã hội

- Nền kinh tế thịnh vượng đã tạo ra sự ổn định xã hội, thu nhập của người dân tăng nhanh, và các chương trình phúc lợi được mở rộng. Tuy nhiên, xã hội các nước Đông Bắc Á cũng đối mặt với nhiều thách thức:

+ Trung Quốc: Tốc độ tăng trưởng nhanh dẫn đến sự phân hóa giàu nghèo sâu sắc.

+ Nhật Bản: Dân số già và tỷ lệ kết hôn, sinh con thấp tạo gánh nặng về nguồn lực lao động và an sinh xã hội.

+ Hàn Quốc: Thanh niên gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm do cạnh tranh xã hội gay gắt.

- Ngoài ra, tham nhũng vẫn là vấn đề nan giải tại Trung Quốc và Hàn Quốc.

2. Quá trình phát triển của các nước ASEAN từ 1991- nay

- Nhận thức được vận mệnh chung, các quốc gia Đông Nam Á đã vượt qua những chia rẽ do chiến tranh để hình thành ASEAN, một trong những tổ chức khu vực quan trọng và thành công trên thế giới. Năm 1995, Việt Nam gia nhập ASEAN, góp phần xây dựng một cộng đồng thống nhất.

- Sự kiện thành lập Cộng đồng ASEAN vào năm 2015 với ba trụ cột an ninh - chính trị, kinh tế và văn hóa - xã hội đã nâng cao tiến trình hợp tác khu vực, hướng tới hòa bình và phát triển thịnh vượng. Hiện nay, ASEAN là ngôi nhà chung của hơn 650 triệu người từ 11 quốc gia, với bản sắc văn hóa đa dạng. ASEAN trở thành một cộng đồng kinh tế lớn thứ năm thế giới, chiếm 30% dân số toàn cầu và 32% GDP toàn cầu.