CHƯƠNG 2: ASEAN: NHỮNG CHẶNG ĐƯỜNG LỊCH SỬ

BÀI 4: SỰ RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN CỦA HIỆP HỘI QUỐC GIA ĐÔNG NAM Á 

I. Mục tiêu bài học

- Biết cách sưu tầm và sử dụng tư liệu để tìm hiểu về quá trình thành lập ASEAN.

- Trình bày được quá trình hình thành và mục đích thành lập của ASEAN.

- Trình bày được quá trình phát triển từ ASEAN 5 đến ASEAN 10.

- Nêu được các giai đoạn phát triển chính của ASEAN (từ năm 1967 đến nay).

II. Bài học

1. Quá trình hình thành và mục đích thành lập ASEAN

a. Quá trình hình thành

- Tên gọi: ASEAN (Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á).

- Nơi thành lập: Bangkok (Thái Lan)

- Ngày thành lập: 8/8/1967

- Các nước tham gia sáng lập: ln-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Phi-lí-pin, Xin-ga-po và Thái Lan.

- Mục đích thành lập:

+ Nhu cầu hợp tác khu vực và thế giới.

+ Tránh sự can thiệp của các cường quốc từ bên ngoài.

+ Thúc đẩy hợp tác, tương trợ lẫn nhau.

- Cách thức hoạt động: Thành lập trên cơ sở Tuyên bố ASEAN (còn gọi là Tuyên bố Băng Cốc).

b. Mục đích thành lập

- Tăng cường hợp tác kinh tế, văn hóa, xã hội, hướng đến thúc đẩy các nước thành viên phát triển.

- Nỗ lực phát triển khu vực Đông Nam Á thành khu vực hoà bình, tự do, thịnh vượng và thống nhất tất cả các nước thành viên.

2. Hành trình phát triển

a. Từ ASEAN 5 (1967) đến ASEAN 10 (1999)

- ASEAN 5: Thái Lan, Ma-lai-xi-a, In-đô-nê-xi-a, Phi-líp-pin, Xin-ga-po

- ASEAN 6: Bru-nây gia nhập

- ASEAN 7: Việt Nam gia nhập

- ASEAN 9: Lào và Mi-an-ma gia nhập

- ASEAN 10: Cam-pu-chia gia nhập

b. Các giai đoạn phát triển chính của ASEAN (từ năm 1967 đến nay)

- Giai đoạn 1967 - 1976: ASEAN tập trung phát triển cơ cấu tổ chức, hoàn thiện nguyên tắc hoạt động, chú trọng hợp tác giữa các thành viên trong tổ chức; tháng 11 - 1971, ra Tuyên bố về Khu vực Hoà bình, Tự do và Trung lập (ZOPFAN). Giai đoạn 1976 - 1999: năm 1976, ASEAN ra Tuyên bố về sự Hoà hợp ASEAN I (Tuyên bố Ba-li l) góp phần phát triển mạnh hệ thống tổ chức, trong đó Hội nghị Thượng đỉnh là cơ chế hoạt động cao nhất của ASEAN; kí Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) tạo cơ sở cho sự phát triển và hợp tác kinh tế giữa các thành viên, từng bước mở rộng quan hệ hợp tác, đối thoại với các đối tác bên ngoài; mở rộng ASEAN 5 thành ASEAN 10.

- Giai đoạn 1999 - 2015: ASEAN chú trọng củng cố sự đoàn kết trong tổ chức, đóng vai trò trung tâm trong quá trình liên kết khu vực Đông Á. Sau khi thông qua Hiến chương ASEAN (2007), ASEAN thông qua lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN với ba trụ cột (2009): Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN (APSC), Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) và Cộng đồng Văn hoá - Xã hội ASEAN (ASCC).

- Giai đoạn 2015 - nay: năm 2015, Cộng đồng ASEAN được thành lập, ASEAN tập trung thực hiện các mục tiêu của cộng đồng, thúc đẩy hợp tác nội khối trên cơ sở ba trụ cột APSC, AEC và ASCC. ASEAN chủ động mở rộng quan hệ hợp tác với các chủ thể bên ngoài, tiếp tục phát huy vị thế trung tâm tại các diễn đàn hợp tác trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương nhằm đảm bảo hoà bình và phát triển.