BÀI 20. VAI TRÒ VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN VÀ PHÁT TRIỂN NGÀNH DỊCH VỤ

Phần 1: Mục tiêu bài học

- Khái quát được vai trò của ngành dịch vụ.

- Phân tích được các nhân tố ảnh hưởng của các ngành dịch vụ.

Phần 2: Bài học

I. Vai trò của ngành dịch vụ

- Khai thác và sử dụng hiệu quả các nguồn lực của đất nước, tăng cường mối liên kết giữa các ngành kinh tế, các vùng lãnh thổ và hội nhập kinh tế quốc tế. Ở khu vực đồi núi nước ta, sự phát triển giao thông vận tải góp phần khai thác hiệu quả điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên, phục vụ phát triển một số ngành công nghiệp, du lịch.

- Thúc đẩy sự phát triển, phân bố các ngành kinh tế khác. Sự phát triển của giao thông vận tải, bưu chính viễn thông, tài chính – ngân hàng,... tạo điều kiện cho nông nghiệp, công nghiệp phát triển.

- Góp phần đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, thúc đẩy quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Năm 2021, ngành dịch vụ đóng góp 41,2% GDP cả nước.

- Tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động, nâng cao đời sống văn hoá, văn minh cho người dân. Năm 2021, cơ cấu lao động trong ngành dịch vụ chiếm 37,8% tổng số lao động cả nước. Vai trò tạo việc làm của ngành dịch vụ được thể hiện rõ ở các đô thị, nhất là các đô thị lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh,...

II. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố các ngành dịch vụ ở nước ta

1. Vị trí địa lí

- Nước ta nằm gần trung tâm khu vực Đông Nam Á, trên đường hàng hải và hàng không quốc tế, nơi giao thoa giữa các nền văn hoá trên thế giới,... thuận lợi cho các hoạt động dịch vụ phát triển.

2. Điều kiện kinh tế - xã hội

- Các điều kiện kinh tế – xã hội ảnh hưởng quyết định đến sự phát triển và phân bố ngành dịch vụ ở nước ta.

- Các khu vực hoặc vùng có trình độ phát triển cao, dân cư đông đúc thì ngành dịch vụ phát triển mạnh, mạng lưới dịch vụ dày đặc.

- Lịch sử - văn hoá lâu đời, sự đa dạng về bản sắc văn hoá của các dân tộc là điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch.

- Cơ sở hạ tầng, vật chất – kĩ thuật hoàn thiện và đồng bộ, mức độ ứng dụng thành tựu khoa học – công nghệ vào sản xuất góp phần thúc đẩy sự phát triển và phân bố ngành dịch vụ, khả năng liên kết giữa ngành dịch vụ với các ngành kinh tế khác của nước ta.

- Chính sách về công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước ảnh hưởng đến hướng phát triển và phân bố dịch vụ giao thông vận tải, bưu chính viễn thông, thương mại, du lịch,...

3. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

- Các yếu tố địa hình, khí hậu, sông ngòi, hệ động – thực vật,... có ý nghĩa quan trọng trong phát triển ngành dịch vụ như giao thông vận tải, du lịch,... 

- Những nơi có mạng lưới sông ngòi dày đặc như Đồng bằng sông Cửu Long thuận lợi phát triển giao thông vận tải đường sông. Những nơi gần nguồn nước khoáng như Kim Bôi (Hoà Bình), Hội Vân (Bình Định), Bình Châu (Bà Rịa - Vũng Tàu),... phát triển du lịch chăm sóc sức khoẻ. Các vườn quốc gia như Cúc Phương, Bạch Mã, Côn Đảo,... có nhiều điều kiện phát triển du lịch sinh thái,…