BÀI 2. DỤNG CỤ ĐO ĐIỆN CƠ BẢN 

Bài tập 1 (trang 22): Công tơ điện được dùng để

A. đo cường độ dòng điện của mạch điện.

B. đo điện áp của nguồn điện.

C. đo lượng điện năng tiêu thụ của phụ tải điện.

D. đo điện trở của thiết bị điện

Bài giải chi tiết: 

Đáp án: C. đo lượng điện năng tiêu thụ của phụ tải điện.

• Giải thích: Công tơ điện là thiết bị dùng để đo lượng điện năng tiêu thụ của các thiết bị điện trong một khoảng thời gian nhất định. Đơn vị đo của công tơ điện thường là kilowatt giờ (kWh).

Bài tập 2 (trang 22):  Làm thế nào để xác định điện năng tiêu thụ của phụ tải điện bằng công tơ điện hiển thị số?

A. Tình hiệu chỉ số trên màn hình hiển thị của công tơ trước khi đóng cầu dao với sau khi đóng cầu dao một khoảng thời gian xác định.

B. Tính hiệu chỉ số trên màn hình hiển thị của công tơ sau khi đóng cầu dao một khoảng thời gian xác định với trước khi đóng cầu dao.

C. Tình tổng chỉ số trên màn hình hiển thị của công tơ trước khi đóng cầu dao và sau khi đóng cầu dao một khoảng thời gian xác định.

D. Đọc chỉ số trên màn hình hiển thị của công tơ sau khi đóng cầu dao một khoảng thời gian xác định

Bài giải chi tiết: 

Đáp án: A. Tính hiệu chỉ số trên màn hình hiển thị của công tơ trước khi đóng cầu dao với sau khi đóng cầu dao một khoảng thời gian xác định.

• Giải thích: 
  • Để xác định lượng điện năng tiêu thụ, ta cần so sánh chỉ số của công tơ ở hai thời điểm khác nhau.
  • Chỉ số sau khi sử dụng trừ đi chỉ số trước khi sử dụng sẽ cho ta biết chính xác lượng điện năng đã tiêu thụ trong khoảng thời gian đó.

Bài tập 3 (trang 23): Với chỉ số hiển thị trên công tơ điện của gia đình em vào ngày 1 tháng 10 là 2 500 kWh, vào ngày 1 tháng 11 là 2 652 kWh. Như vậy, lượng điện năng tiêu thụ trong tháng 10 của gia đình em là

A. 152 kWh.

B. 5 152 kWh.

C. 652 kWh..

D. 2 652 kWh

Bài giải chi tiết: 

Đáp án: A. 152 kWh.

• Giải thích: 
  • Lượng điện năng tiêu thụ = Chỉ số cuối - Chỉ số đầu
  • = 2652 kWh - 2500 kWh
  • = 152 kWh

Vậy, gia đình em đã tiêu thụ 152 kWh điện trong tháng 10.

Bài tập 4 (trang 22): Hãy đọc các câu trong cột nội dung và lựa chọn cột Đ nếu câu đó đúng, lựa chọn cột S nêu câu đó sai.

Bài giải chi tiết: 

Bài tập 5 (trang 23): Đồng hồ vạn năng có thể đo được những đại lượng nào dưới đây?

A. Điện áp, điện trở.

B. Điện trở, công suất.

C. Điện năng tiêu thụ.

D. Công suất, điện áp.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án: A. Điện áp, điện trở.

• Giải thích: Đồng hồ vạn năng là thiết bị đo đa năng, có thể đo nhiều đại lượng điện khác nhau. Hai trong số những đại lượng phổ biến nhất mà đồng hồ vạn năng có thể đo được là điện áp (V) và điện trở (Ω).

Bài tập 6 (trang 23): Các bước sử dụng đồng hồ vạn năng để đo thông mạch của dây dẫn điện là

A. chọn đại lượng đo và thang đo, tiến hành đo, đọc kết quả đo.

B. chọn thang đo A, tiến hành đo, đọc kết quả đo.

C. vặn núm xoay sang thang đo điện áp, tiến hành đo, đọc kết quả đo.

D. chọn đại lượng đo V, tiến hành đo, đọc kết quả đo

Bài giải chi tiết: 

Đáp án: A. chọn đại lượng đo và thang đo, tiến hành đo, đọc kết quả đo.

• Giải thích: Để đo thông mạch của dây dẫn (kiểm tra xem dây dẫn có bị đứt hay không), ta cần đo điện trở. Vì vậy, ta chọn đại lượng đo là điện trở (Ω) và chọn thang đo phù hợp. Sau đó, tiến hành đo và đọc kết quả. Nếu giá trị điện trở rất nhỏ hoặc bằng 0, tức là dây dẫn vẫn còn tốt.

Bài tập 7 (trang 24): Để đo cường độ dòng điện bằng ampe kim, cần phải vận núm xoay chọn thang đo nào dưới đây?

A. V.

Β. Ω.

C.A.

D. Hz

Bài giải chi tiết: 

Đáp án: C. A.

• Giải thích: Ampe là đơn vị đo cường độ dòng điện. Vì vậy, để đo cường độ dòng điện, ta phải chọn thang đo A trên ampe kế hoặc đồng hồ vạn năng.

Bài tập 8 (trang 24): Khi đo cường độ dòng điện bằng ampe kim thường phải thực hiện các công việc theo trình tự nào?

A. Vận núm xoay đến thang đo cường độ dòng điện, Lồng hàm kẹp vào đoạn dây dẫn điện cần đo, Đọc kết quả đo trên màn hình hiển thị.

B. Đóng điện cho đoạn dây dẫn cần đo, Văn núm xoay đến thang đo cường độ dòng điện, Đọc kết quả đo trên màn hình hiển thị

C. Ngắt điện qua đoạn dây dẫn cần đo, Lồng hàm kẹp vào đoạn dây dẫn điện cần đo, Đọc kết quả đo trên màn hình hiển thị.

D. Chọn đại lượng đo và thang đo, Văn núm xoay đến thang đo cường độ dòng điện, Lồng hàm kẹp vào đoạn dây dẫn điện cần đo

Bài giải chi tiết: 

Đáp án: A. Vận núm xoay đến thang đo cường độ dòng điện, Lồng hàm kẹp vào đoạn dây dẫn điện cần đo, Đọc kết quả đo trên màn hình hiển thị.

• Giải thích: Trước khi đo, ta cần chọn đúng thang đo cường độ dòng điện. Sau đó, lồng hàm kẹp vào đoạn dây dẫn cần đo để đo dòng điện chạy qua dây dẫn đó. Cuối cùng, đọc kết quả hiển thị trên màn hình.

Bài tập 9 (trang 24): Sau khi chọn đại lượng đo và thang đo, lồng hàm kẹp vào đoạn dây dẫn điện ta thấy trên màn hình hiển thị của ampe kim hiện chỉ số 15. Vậy chỉ số đỏ biểu thị

A. 15 W.

B. 15 A.

C. 15 V.

D. 15 kWh.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án: B. 15 A.

• Giải thích: Vì ta đang đo cường độ dòng điện bằng ampe kìm nên kết quả hiển thị sẽ có đơn vị là Ampe (A). Vậy chỉ số 15 trên màn hình biểu thị cường độ dòng điện là 15 Ampe.

Bài tập 10 (trang 24): Khi sử dụng ampe kim để đo cường độ dòng điện của dây dẫn điện, cần phải

A. ngắt điện qua đoạn dây dẫn điện để đảm bảo an toàn.

B. đóng điện qua đoạn dây dẫn điện cần đo.

C. cấm đầu que đo vào hai đầu đoạn dây dẫn điện cần đo.

D. đặt hàm kẹp bên cạnh dây dẫn điện cần đo.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án: B. đóng điện qua đoạn dây dẫn điện cần đo.

• Giải thích: Để đo cường độ dòng điện, mạch điện phải được đóng, tức là có dòng điện chạy qua. Nếu ngắt mạch, sẽ không có dòng điện để đo.

Bài tập 11 (trang 25): Quan sát Hình 2.1, nêu cầu tạo của đồng hồ vạn năng hiển thị số Trình bày cách sử dụng đồng hồ vạn năng để đo điện áp xoay chiều.

Bài giải chi tiết: 

Cấu tạo Đồng Hồ Vạn Năng

Dựa trên Hình 2.1, chúng ta có thể nhận biết một số bộ phận chính của đồng hồ vạn năng:

1. Màn hình hiển thị: Hiển thị các giá trị đo được.
2. Các nút chức năng: Dùng để chọn chức năng đo, giữ giá trị đo, ...
3. Núm xoay chọn thang đo: Dùng để chọn loại đại lượng cần đo (điện áp, dòng điện, điện trở...) và thang đo phù hợp.
4. Jack cắm dây đo: Nơi cắm hai đầu dây đo để kết nối với mạch điện cần đo.
5. Màn hình phụ: Hiển thị các thông tin bổ sung như đơn vị đo, chế độ đo.
6. Dây đo: Gồm hai đầu que đo, một đầu màu đỏ (dương) và một đầu màu đen (âm).

Cách Sử Dụng Đồng Hồ Vạn Năng Để Đo Điện Áp Xoay Chiều

Bước 1: Chuẩn bị:

• Kiểm tra đồng hồ: Đảm bảo đồng hồ còn hoạt động tốt, pin đầy đủ.
• Chọn thang đo: Xoay núm chọn thang đo đến vị trí ACV (Alternating Current Voltage) và chọn thang đo có giá trị lớn hơn điện áp dự kiến. Ví dụ, nếu dự kiến điện áp khoảng 220V, bạn có thể chọn thang đo 500V.

Bước 2: Kết nối dây đo:

• Cắm đầu dây đo màu đỏ vào jack cắm COM (cực âm chung) và đầu dây đo màu đen vào jack cắm VΩmA (đo điện áp và điện trở).

Bước 3: Kết nối với mạch điện:

• Cẩn thận chạm hai đầu dây đo vào hai điểm cần đo điện áp trong mạch điện. Đảm bảo an toàn khi làm việc với điện.

Bước 4: Đọc kết quả:

• Giá trị điện áp xoay chiều sẽ hiển thị trên màn hình của đồng hồ.

Bước 5: Hoàn thành:

• Sau khi đo xong, ngắt kết nối dây đo, tắt đồng hồ và cất vào nơi khô ráo.

Lưu ý:

• An toàn điện: Luôn tuân thủ các quy tắc an toàn điện khi làm việc với điện.
• Chọn thang đo phù hợp: Nếu chọn thang đo quá nhỏ, đồng hồ có thể bị hỏng.
• Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng: Mỗi loại đồng hồ vạn năng có thể có các chức năng và cách sử dụng khác nhau. Hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng đi kèm với thiết bị để biết thêm chi tiết.

Ví dụ:

Để đo điện áp xoay chiều của ổ cắm điện trong nhà, bạn sẽ:

1. Chọn thang đo ACV trên đồng hồ vạn năng.
2. Kết nối hai đầu dây đo với hai lỗ của ổ cắm.
3. Đọc giá trị điện áp hiển thị trên màn hình (thường khoảng 220V).

Các chức năng khác của đồng hồ vạn năng:

Ngoài đo điện áp xoay chiều, đồng hồ vạn năng còn có thể đo:

• Điện áp một chiều (DCV): Sử dụng để đo điện áp của pin, acquy.
• Dòng điện một chiều (DCA): Sử dụng để đo cường độ dòng điện chạy qua các mạch điện một chiều.
• Dòng điện xoay chiều (ACA): Sử dụng để đo cường độ dòng điện chạy qua các mạch điện xoay chiều.
• Điện trở (Ω): Sử dụng để đo giá trị điện trở của các linh kiện điện tử.
• Các đại lượng khác: Một số đồng hồ vạn năng còn có thể đo các đại lượng khác như tần số, nhiệt độ, capacitance...

Bài tập 12 (trang 25): Trình bày các bước sử dụng ampe kim để đo cường độ dòng điện của dây dẫn điện

Bài giải chi tiết: 

Bước 1: Chuẩn bị

• Kiểm tra ampe kìm: Đảm bảo ampe kìm đang hoạt động tốt, pin đầy đủ và các nút điều khiển hoạt động trơn tru.
• Chọn thang đo phù hợp: Quan sát dòng điện ước tính chạy qua dây dẫn để chọn thang đo phù hợp trên ampe kìm. Thang đo này thường được biểu thị bằng đơn vị Ampe (A) và các bội số của nó (mA, kA).
• An toàn: Ngắt nguồn điện nếu có thể trước khi tiến hành đo. Đeo găng tay cách điện và kính bảo hộ để đảm bảo an toàn.

Bước 2: Mở hàm kìm và kẹp vào dây dẫn

• Mở hàm kìm: Mở rộng hàm của ampe kìm ra.
• Kẹp vào dây dẫn: Luồn dây dẫn cần đo vào trong hàm kìm sao cho dây dẫn chỉ đi qua một lần. Đảm bảo dây dẫn nằm ở giữa hàm kìm để có kết quả đo chính xác nhất.
• Đóng hàm kìm: Đóng chặt hàm kìm lại.

Bước 3: Đọc kết quả

• Quan sát màn hình: Nhìn vào màn hình hiển thị của ampe kìm để đọc giá trị cường độ dòng điện. Giá trị này sẽ được hiển thị theo đơn vị Ampe (A) mà bạn đã chọn ở bước 1.
• Ghi lại kết quả: Ghi lại giá trị đo được vào sổ tay hoặc báo cáo để tiện tham khảo sau này.

Bước 4: Hoàn thành

• Mở hàm kìm: Mở hàm kìm ra và lấy dây dẫn ra khỏi hàm kìm.
• Tắt nguồn: Tắt nguồn ampe kìm và cất vào nơi khô ráo, tránh va đập.