CHỦ ĐỀ 4: KỸ NĂNG TỪ CHỐI

1. Nhận biết những tình huống cần từ chối

Câu hỏi: Thảo luận những tình huống sau và nêu lí do vì sao chúng ta nên từ chối trong những tình huống đó.

- Chia sẻ những tình huống cần từ chối mà em đã từng trải qua.

Đáp án chuẩn:

1. Em sẽ nói với bạn mình còn phải làm bài, không thể viết văn cho bạn được.

2. Em sẽ từ chối thuốc lá, vì thuốc rất độc hại.

3. Em sẽ không đi sang nhà người lạ khi chưa được người lớn cho phép.

4. Em hẹn bạn hôm khác rảnh sẽ đi chơi sau.

2. Tìm hiệu cách từ chối

Câu hỏi: Thảo luận về cách từ chối.

Đáp án chuẩn:

- Từ chối thẳng: với tình huống có thể gây nguy hiểm,..

- Từ chối đàm phán: đưa ra phương án trong tình huống vượt quá khả năng. 

- Từ chối trì hoãn: đề xuất phương án thực hiện sau khi đủ điều kiện.

3. Thực hành kĩ năng từ chối

Câu hỏi: Đóng vai thực hiện kĩ năng từ chối trong các tình huống sau:

Đáp án chuẩn:

Tình huống 1: Em sẽ không đi, vì chưa làm xong bài tập.

Tình huống 2: Em sẽ đi học nhóm với các bạn, không nên nghe theo lời rủ rê. 

Tình huống 3: Nếu vượt quá em sẽ đàm phán với các bạn ai có thể đảm nhận được.

4. Rèn luyện kĩ năng từ chối

Câu hỏi:

- Chia sẻ những khó khăn của em khi thực hiện kĩ năng từ chối.

- Thảo luận cách khắc phục những khó khăn khi thực hiện kĩ năng từ chối.

- Thực hiện kĩ năng từ chối trong cuộc sống hằng ngày và chia sẻ kết quả.

Đáp án chuẩn:

- Những khó khăn khi từ chối: bạn bè dễ xa lánh, đối phương dễ mất lòng,..

- Em sẽ nói nhẹ nhàng, nói khéo để không gây mất lòng đối phương.

- Một số kĩ năng từ chối em áp dụng đã giúp em từ chối những hành động ngoài.

HÃY TỰ ĐÁNH GIÁ BẢN THÂN SAU CHỦ ĐỀ. 

01 Đánh giá mức độ tham gia của em trong các hoạt động:

02 Đánh giá kết quả thực hiện các nhiệm vụ của chủ đề:

- Em thể hiện được sự tự chủ trong các mối quan hệ trong đời sống.

- Em thể hiện được sự tự chủ trong các mối quan hệ trên mạng xã hội.

- Em xác định được những tình huống cần từ chối.

- Em thực hiện được kĩ năng từ chối trong một số tình huống cụ thể.

Đáp án chuẩn:

01 Tích cực                                          02 Hoàn thành tốt

Câu 1: Tình huống cần từ chối là?

Tình huống bản thân có khả năng thực hiện

Tình huống không liên quan đến những việc làm sai trái

Tình huống có thể gây nguy hiểm cho bản thân hoặc người khác

Đáp án khác

Đáp án chuẩn:

Tình huống có thể gây nguy hiểm 

Câu 2: Tình huống nào dưới đây em có thể thực hiện?

Tình huống có thể gây nguy hiểm cho bản thân hoặc người khác

Tình huống vượt quá khả năng thực hiện của bản thân

Tình huống bản thân chưa đủ điều kiện thực hiện

Đáp án khác

Trả lời:

Tình huống bản thân chưa đủ điều kiện

Câu 3: Nên thẳng thắn đưa ra lời từ chối với?

Tình huống có thể gây nguy hiểm cho bản thân

Tình huống có thể gây nguy hiểm cho người khác

Tình huống liên quan đến lời mời/ đề nghị làm việc sai trái

Cả ba đáp án trên đều đúng

Đáp án chuẩn:

Cả ba đáp án 

Câu 4: Em có thể đưa ra các phương án phù hợp để thay thế trong tình huống nào?

Có thể gây nguy hiểm cho bản thân

Có thể gây nguy hiểm cho người khác

Liên quan đến lời mời/ lời đề nghị làm việc sai trái

Vượt quá khả năng thực hiện của bản thân

Đáp án chuẩn:

Vượt quá khả năng thực hiện 

Câu 5: Em có thể đề xuất phương án thực hiện vào một thời điểm khác thích hợp hơn là?

- Từ chối thẳng                          - Từ chối đàm phán

- Từ chối trì hoãn                       - Đáp án khác

Đáp án chuẩn:

Từ chối trì hoãn

Câu 6: Đâu là khó khăn khi thực hiện kĩ năng từ chối?

Chưa biết cách nói lời từ chối khéo léo

Lo lắng người khác không hài lòng khi từ chối

           - Cả hai đáp án trên đều đúng             

           - Cả hai đáp án trên đều sai

Đáp án chuẩn:

Cả hai đáp án đúng

Câu 7: Cách khắc phục khó khăn khi thực hiện kĩ năng từ chối là?

Xem xét, phân tích kĩ các tình huống trước khi đưa ra quyết định

Dùng ngôn từ lịch sự, tế nhị khi từ chối

Nếu có thể nên đưa ra phương án thay thế hoặc thời điểm phù hợp hơn để thực hiện

Cả ba đáp án trên đều đúng

Đáp án chuẩn:

Cả ba đáp án 

Câu 8: Biểu hiện của người biết làm chủ bản thân là?

Biết từ chối những yêu cầu hoặc lời đề nghị chứa yếu tố rủi ro

Biết từ chối những yêu cầu hoặc lời đề nghị vượt quá khả năng thực hiện

Biết từ chối những yêu cầu hoặc lời đề nghị bản thân chưa đủ điều kiện thực hiện

Cả ba đáp án trên đều đúng

Đáp án chuẩn:

Cả ba đáp án 

Câu 9: Cách từ chối tình huống nguy hiểm là?

Từ chối và đưa ra một lí do để trì hoãn việc thực hiện

Từ chối và đưa ra phương án khác phù hợp hơn để thay thế

Từ chối thẳng một cách thẳng thắn, dứt khoát

Cả ba đáp án trên đều sai

Đáp án chuẩn:

Từ chối thẳng thắn, dứt khoát

Câu 10: Các bạn rủ em tham gia vào một nhóm kín trên mạng xã hội thì em sẽ?

Vào nhóm đó mà không cần biết gì

Chấp nhận lời mồi vì có các bạn của mình

Em sẽ hỏi kĩ thông tin về nhóm kín đó rồi mới quyết định có tham gia hay không

Đáp án khác

Đáp án chuẩn:

Em sẽ hỏi kĩ thông tin về nhóm kín 

Câu 11: Em có thể đưa ra lời tư chối nào khi trong tình huống vượt quá khả năng?

Không, mình không muốn/ thích

Hôm nay mình bận rồi. Hẹn hôm khác nhé

Theo mình, chúng ta nên làm theo phương án/ cách này sẽ hợp lý hơn

Cả ba đáp án trên đều đúng

Đáp án chuẩn:

Hôm nay mình bận rồi. 

Câu 12: Cách từ chối tình huống  không phù hợp với nhu cầu, sở thích cá nhân là?

Từ chối và đưa ra một lí do để trì hoãn việc thực hiện

Từ chối và đưa ra phương án khác phù hợp hơn để thay thế

Từ chối thẳng một cách thẳng thắn, dứt khoát

Cả ba đáp án trên đều sai

Đáp án chuẩn:

Từ chối và đưa ra phương án khác

Câu 13: Em có thể đưa ra lời từ chối nào khi trong tình huống không phù hợp với nhu cầu, sở thích cá nhân?

Không, mình không muốn/ thích

Hôm nay mình bận rồi. Hẹn hôm khác nhé

Theo mình, chúng ta nên làm theo phương án/ cách này sẽ hợp lý hơn

Cả ba đáp án trên đều đúng

Đáp án chuẩn:

Theo mình, nên làm theo phương án này sẽ hợp lý hơn

Câu 14: Cách từ chối tình huống vượt quá khả năng là?

Từ chối và đưa ra một lí do để trì hoãn việc thực hiện

Từ chối và đưa ra phương án khác phù hợp hơn để thay thế

Từ chối thẳng một cách thẳng thắn, dứt khoát

Cả ba đáp án trên đều sai

Đáp án chuẩn:

Từ chối và đưa ra một lí do 

Câu 15: Tình huống nào dưới đây em nên từ chối?

- Giúp chú hàng xóm trông nhà                     - Giúp mẹ làm việc nhà

- Giúp bạn ghi chép bài khi bạn bị ốm           - Bạn rủ em hút thuốc lá để đỡ buồn

Đáp án chuẩn:

Bạn rủ em hút thuốc lá