I. LÍ THUYẾT

a. Tỉ lệ bản đồ

• Bản đồ là hình vẽ tương đối chính xác về một vùng đất hay toàn bộ trái đất trên một mặt phẳng.
• Tỉ lệ bản đồ cho ta biết khoảng cách trên bản đồ đã thu nhỏ bao nhiêu lần so với kích thước thực của chúng trên thực tế. Cụ thể: 1 cm trên bản đồ ứng với bao nhiêu cm ngoài thực tế.
• Có 2 dạng tỉ lệ bản đồ là tỉ lệ thước và tỉ lệ số.
• Bản đồ tỉ lệ càng lớn thì mức độ chi tiết của bản đồ càng cao.

b. Ba bước để đo tính các khoảng cách trên bản đồ

• Bước 1: Đánh dấu khoảng cách hai điểm.
• Bước 2: Đo khoảng cách hai điểm
• Bước 2: Dựa vào tỉ lệ số, tính 1cm trên thước bằng ……cm ngoài thực tế. Sau đó đổi ra đơn vị mét (m), hoặc kilômet (km).

c. Bài tập minh hoạ

Dạng 1: Đọc tỉ lệ bản đồ

Cho biết ý nghĩa của tỉ lệ bản đồ sau: 1: 200.000

Hướng dẫn trả lời:

Tỉ lệ của tờ bản đồ trên có nghĩa là 1 cm trên bản đồ tương ứng với 200.000 cm ngoài thực tế.

Dạng 2: Tính tỉ lệ bản đồ

Khoảng cách từ A đến B là 100 km. Trên một bản đồ Việt Nam, khoảng cách giữa hai thành phố đó đo được 15 cm. Vậy bản đồ đó có tỉ lệ bao nhiêu? 

Hướng dẫn trả lời:

Trong dạng bài tập này, ta thấy có các dự kiện về khoảng cách trên thực tế và trên bản đồ. Ta cần rút ra đuọc tỉ lệ của tờ bản đồ đó.

Công thức tính như sau: 

Tỉ lệ bản đồ = Độ dài trên bản đồ: Độ dài thực tế

• Bước 1: Đổi đơn vị: 100 km = 10.500.000 cm
• Bước 2: Tính tỉ lệ bản đồ

Tỉ lệ tờ bản đồ đó là:

15/10500000 = 1/700000

Vậy tỉ lệ bản đồ đó là : 1:700000