MỞ ĐẦU

Liên bang Nga có diện tích lớn nhất thế giới, tài nguyên thiên nhiên giàu có. Đất nước có tiềm lực lớn về khoa học kĩ thuật, nhiều dân tộc và nền văn hóa đa dạng,… Những đặc điểm đó có tác động như thế nào đến phát triển kinh tế - xã hội của Liên bang Nga?

Trả lời:

- Thuận lợi để phát triển kinh tế xã hội với các quốc gia châu Âu, châu Á và Bắc Phi, Bắc Mỹ. 

- Dân cư đông =>nguồn lao động dồi dào, thị trường tiêu thụ lớn. 

- Thành phần dân tộc đa dạng => bản sắc đa dạng.

I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 19.1, hãy:

- Trình bày vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ của Liên bang Nga

- Phân tích ảnh hưởng của vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ đến phát triển kinh tế - xã hội Liên bang Nga.

Trả lời:

* Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ của Liên bang Nga:

• Lãnh thổ gồm phần lớn đồng bằng Đông Âu, toàn bộ Bắc Á và tỉnh Ca-li-nin-grat nằm biệt lập.

• Liên Bang Nga giáp Ca-dắc-xtan, Mông Cổ, Trung Quốc, Nhật Bản

• Vùng biển rộng lớn thuộc Bắc Băng Dương, Thái Bình Dương và các biển như: Ban-tích, Biển Đen, Ca-xpi

* Ảnh hưởng của vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ đến phát triển kinh tế - xã hội Liên bang Nga:

- Lãnh thổ rộng lớn đã làm cho Liên bang Nga có thiên nhiên đa dạng, tài nguyên phong phú => thuận lợi phát triển nông nghiệp và công nghiệp khai khoáng.

- Có thuận lợi để giao lưu, phát triển kinh tế -  xã hội vì giáp nhiều quốc gia và biển.

- Vì lãnh thổ rộng lớn nên cũng đặt ra 1 vài vấn đề về công tác quản lý, an ninh.

II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 19.1, hãy:

- Trình bày điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của Liên bang Nga.

- Phân tích ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội Liên bang Nga.

Trả lời:

III. DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI

1. Dân cư

Câu hỏi: Đọc thông tin, quan sát các hình 19.2, 19.3 và dựa vào bảng 19, hãy:

- Trình bày đặc điểm dân cư của Liên bang Nga

- Phân tích tác động của dân cư đến phát triển kinh tế - xã hội Liên bang Nga

Trả lời:

* Một số đặc điểm về dân cư của Liên bang Nga:

- Dân số đông đứng thứ 9 trên thế giới (năm 2020), tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên rất thấp, cơ cấu dân số già, mật độ dân số trung bình thấp dân cư phân bố không đều.

- Tỉ lệ dân thành thị cao, có nhiều dân tộc (hơn 100 dân tộc).

* Ảnh hưởng của dân cư đến phát triển kinh tế - xã hội:

- Thuận lợi: tạo ra sự đa dạng văn hóa, là nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội.

- Khó khăn: Dân số tăng chậm và cơ cấu dân số già =>gây khó khăn về nguồn lao dộng và làm tăng chi phí phúc lợi xã hội, chênh lệch trình độ phát triển.

2. Xã hội

Câu hỏi: Đọc thông tin, hãy:

- Trình bày về một số đặc điểm xã hội nổi bật của Liên bang Nga.

- Phân tích tác động của đặc điểm xã hội đến phát triển kinh tế - xã hội Liên bang Nga.

Trả lời:

Một số đặc điểm xã hội nổi bật:

- Nền văn hóa của Liên bang Nga đa dạng và độc đáo

- HDI của Liên bang Nga ở mức rất cao, chú trọng giáo dục với , tỉ lệ biết chữ của người từ 15 tuổi trở lên đạt trên 99,4% (năm 2020).

*  Tác động của đặc điểm xã hội đến phát triển kinh tế - xã hội Liên bang Nga:

- Góp phần vào phát triển kinh tế đất nước, đặc biệt đối với ngành du lịch.

- Cung cấp nguồn nhân lực trình độ cao cho nền kinh tế.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

1. Luyện tập

Bài tập 1: Quan sát hình 19.1, hãy nhận xét sự phân bố địa hình của Liên bang Nga.

Trả lời:

Địa hình Liên bang Nga cao ở phía đông, thấp dần về phía tây. 

- Phần phía Tây:

• Phần lớn là đồng bằng, đồng bằng Đông Âu tương đối cao, xen lẫn nhiều đồi thấp. 

• Phần phía bắc đồng bằng Tây Xi-bia chủ yếu là đầm lầy, nông nghiệp chỉ tiến hành được ở dải đất miền Nam. 

- Phần phía Đông: Phần lớn là núi và cao nguyên không thuận lợi lắm cho phát triển nông nghiệp nhưng có nguồn khoáng sản, lâm sản và trữ nặng thủy điện lớn.

Bài tập 2: Lập sơ đồ thể hiện những thuận lợi và khó khăn của dân cư Liên bang Nga đối với sự phát triển kinh tế - xã hội.

Trả lời:

Vận dụng

Bài tập 3: Sưu tầm và trình bày về các thành tựu trong lĩnh vực giáo dục, văn hóa và khoa học kĩ thuật của Liên bang

Trả lời:

- Lĩnh vực giáo dục:

+ Nền giáo dục của Nga có truyền thống lâu đời, chất lượng khá cao và mang đậm bản sắc dân tộc Nga.

+ Nga cho mở các trường đại học và các chi nhánh trường đại học của Nga ở nước ngoài, đồng thời tiếp tục thu hút học sinh nước ngoài đến học với ưu thế học phí rẻ và chi phí sinh hoạt rẻ.

- Lĩnh vực văn hóa:

+ Văn hóa Nga có truyền thống lâu đời về nhiều mặt của nghệ thuật, đặc biệt khi nói đến văn học, múa dân gian, triết học, âm nhạc cổ điển, nhạc dân gian, múa dân gian, truyền thống, múa ba lê, kiến trúc, hội họa, điện ảnh, hoạt hình và chính trị, tất cả đều có ảnh hưởng đáng kể đến văn hóa thế giới.

- Lĩnh vực khoa học - kĩ thuật: Nga là một trong những nước có tiềm năng khoa học to lớn nhất, chỉ đứng sau Mỹ, Nhật Bản và Trung Quốc.