Xác định tình huống truyện và nêu ý nghĩa của nó.

Tình huống truyện: một anh chàng dân ngụ cư, xấu xí, nghèo khổ như Tràng lại có thể “nhặt” được vợ một cách ngẫu nhiên và quá dễ dàng, chỉ bằng mấy câu hát, mấy lời nói bông đùa “tầm phơ tầm phào” và vài bát bánh đúc.

Ý nghĩa: 

- Giá trị hiện thực:

+ Phác họa tình cảnh thê thảm của con người trong nạn đói

• Cái đói dồn đuổi con người.
• Cái đói bóp méo cả nhân cách.
• Cái đói khiến cho hạnh phúc thật mỏng manh, tội nghiệp.

+ Tố cáo mạnh mẽ tội ác của bọn thực dân Pháp, phát xít Nhật đã gây ra nạn đói khủng khiếp.

- Giá trị nhân đạo

+ Tình người cao đẹp thể hiện qua cách đối xử với nhau của các nhân vật.

• Tràng rất trân trọng người "vợ nhặt" của mình.
• Thiên chức, bổn phận làm vợ, làm dâu được đánh thức nơi người "vợ nhặt"
• Tình yêu thương con của bà cụ Tứ.

+ Con người luôn hướng đến sự sống và luôn hi vọng, tin tưởng ở tương lai:

• Tràng lấy vợ là để duy trì sự sống.
• Bà cụ Tứ, một người già lại luôn miệng nói về ngày mai với những dự định thiết thực tạo niềm tin cho con dâu vào một cuộc sống tốt đẹp.
• Đoạn kết tác phẩm với hình ảnh lá cờ đỏ và đoàn người phá kho thóc Nhật.