Giải siêu nhanh sinh học 11 Bài 15: Cảm ứng ở thực vật

Giải siêu nhanh Bài 15 Cảm ứng ở thực vật sách Sinh học 11 chân trời. Bài giải đáp toàn bộ câu hỏi và bài tập trong sách giáo khoa mới. Với phương pháp giải tối giản, hi vọng học sinh sẽ tiếp cận nhanh bài làm mà không phải mất quá nhiều thời gian.

MỞ ĐẦU

Câu 1: Trong trồng trọt, người ta thường áp dụng các biện pháp làm cỏ, xới đất và vun gốc, tưới nước và bón phân xung quanh gốc cây khi trồng cây nhằm tăng kích thước bộ rễ. Cơ sở khoa học của biện pháp này là gì?

Trả lời:

Cơ sở khoa học: dựa trên tính cảm ứng của thực vật, ứng dụng tính hướng nước và hướng hóa của rễ cây → rễ sinh trường theo cả chiều rộng và chiều sâu → hấp thụ đủ nước và chất khoáng.

I. KHÁI QUÁT VỀ CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT

Câu 1: Cảm ứng ở thực vật được biểu hiện thông qua những quá trình nào? Cho ví dụ.

Trả lời:

Cảm ứng ở thực vật biểu hiện thông qua sự vận động của các cơ quan trên cơ thể thực vật như hướng sáng, hướng nước, hướng hóa,...; hoạt động đóng mở của khí khổng; sự rụng lá theo mùa;...

Ví dụ: khi chạm vào cây trinh nữ → cây cụp lá lại, đặt cây tại gần cửa sổ chúng sẽ phát triển hướng về phía ánh sáng,..

II. CÁC HÌNH THỨC BIỂU HIỆN VÀ VAI TRÒ CỦA CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT

Câu 2: Hoàn thành bảng sau đây:

Trả lời:

Loại hướng động	Tác nhân kích thích	Cơ quan phản ứng	Vai trò	Ví dụ
Hướng sáng	Ánh sáng	Thân hướng về phía ánh sáng, rễ hướng xuống đất	Cây thu nhận ánh sáng cho quá trình quang hợp	Cây trồng trong bóng râm thì phát triển hướng về phía có ánh sáng
Hướng trọng lực	Trọng lực	Đỉnh rễ hướng trọng lực dương, đỉnh thân hướng trọng lực âm	Giúp rễ phát triển, giữ cây đứng vững	Rễ cây đâm xuống đất
Hướng hóa	Chất hóa học	Rễ, ống phấn,…	Rễ cây luôn hướng về nơi có nhiều chất dinh dưỡng và tránh xa nơi có hoá chất độc hại.	Rễ cây trồng cạnh hố ủ phân có mọc hướng về vùng đó.
Hướng nước	Nguồn nước	Rễ	Giúp cây tìm được nguồn nước, hỗ trợ quá trình sinh trưởng	Rễ cây mọc về hướng có mạch nước ngầm
Hướng tiếp xúc	Sự tiếp xúc	Các tế bào tại 2 phía của cơ quan	Giúp cây nhận đủ ánh sáng cho quá trình quang hợp	Cây mướp trồng cạnh một cái cọc → thân quấn quanh cọc mọc cao lên

Luyện tập: Hãy dự đoán cây sẽ phản ứng như thế nào trong các trường hợp sau đây. Giải thích

a, Treo chậu cây nằm ngang so với mặt đất

b, Treo chậu cây ở tư thế úp ngược

Trả lời:

Trong cả hai trường hợp: Thân cây sẽ hướng lên trên và rễ cây sẽ hướng xuống dưới. Do thân cây hướng trọng lực âm, hướng sáng dương; rễ cây hướng trọng lực dương và hướng sáng âm.

Câu 3: Hãy xác định kiểu vận động cảm ứng và tác nhân kích thích trong các trường hợp sau:

a, Hoạt động đóng, mở khí khổng

b, Hoa mười giờ nở vào buổi sáng

c, Hoa tulip nở ở nhiệt độ 25-30oC

d, Cây bắt ruồi

Trả lời:

a, Ứng động không sinh trưởng. Tác nhân: hàm lượng nước trong tế bào khí khổng

b, Ứng động sinh trưởng. Tác nhân: ánh sáng

c, Ứng động sinh trưởng. Tác nhân: nhiệt độ

d, Ứng động không sinh trưởng. Tác nhân: sự tiếp xúc của ruồi và cây bắt ruồi

Luyện tập: Hiện tượng ngừng sinh trưởng của chồi vào mùa đông ở cây phượng thuộc kiểu vận động cảm ứng nào? Giải thích.

Trả lời:

Đây là ứng động sinh trưởng. Do vào mùa đông, thời tiết khắc nghiệt làm chồi cây không sinh trưởng. Mùa xuân, nhiệt độ tăng lên, ánh sáng mạnh hơn, thời gian chiếu sáng kéo dài làm chồi cây sinh trưởng.

III. ỨNG DỤNG CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT

Câu 4: Nêu một số ứng dụng hiện tượng cảm ứng ở thực vật trong thực tiễn. Cho biết mỗi ứng dụng đó dựa trên cơ sở loại cảm ứng nào và đã mang lại lợi ích gì cho con người bằng cách hoàn thành Bảng 15.1

Trả lời:

Ứng dụng	Cơ sở ứng dụng	Lợi ích
Làm giàn khi trồng các cây dây leo	Tính hướng tiếp xúc	Giúp cây có giá đớ và phát triển
Bảo quản lạnh, khô, tránh ánh sáng,… để kéo dài thời gian ngủ của hạt	Hiện tượng ngủ nghỉ của hạt	Bảo quản hạt
Trồng xen canh giữa cây ưa sáng và cây ưa bóng	Tính hướng sáng	Tiết kiệm diện tích trồng cây, tăng năng suất
Điều khiển cây ra hoa nhờ ánh sáng, nhiệt độ,…	Ứng động sinh trưởng	Tăng năng suất cây trồng

Vận dụng: Tại sao khi trồng lúa, người ta thường bón phân sát mặt đất, còn khi trồng cây ăn quả cần đào hố sâu để bón?

Trả lời:

Vì thời gian sinh trưởng của lúa ngắn, bộ rễ ngắn, mọc chùm gần sát đất → bón sát mặt đất → cây dễ hấp thụ dinh dưỡng. Còn cây ăn quả đào hố sâu để bón → rễ đâm sâu xuống mặt đất, tăng độ bám chắc cho cây.