Bài giảng điện tử dạy thêm Ngữ văn 12 CTST Bài 1: Ôn tập thực hành tiếng Việt

Nội dung giáo án

MỜI CÁC EM 

ĐẾN VỚI TIẾT HỌC!

KHỞI ĐỘNG 

Theo em việc sử dụng ngôn ngữ theo từng bối cảnh có ý nghĩa thế nào?

Việc sử dụng ngôn ngữ phù hợp với bối cảnh giao tiếp có vai trò vô cùng quan trọng. 

Không sử dụng đúng ngữ cảnh sẽ làm giảm sắc thái biểu đạt của từ, ngữ khiến câu văn trở nên vô nghĩa hoặc gây cười.

BÀI 1: 

ÔN TẬP THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

NGÔN NGỮ TRANG TRỌNG

NỘI DUNG BÀI HỌC 

PHẦN 1. 

NHẮC LẠI KIẾN THỨC

LÍ THUYẾT 

Dựa vào nội dung em đã được học và trả lời các câu hỏi sau: 

• Thế nào là ngôn ngữ trang trọng?
• Ngôn ngữ trang trọng dùng trong hoàn cảnh nào?

Ngôn ngữ trang trọng 

Ngữ cảnh giao tiếp mang tính nghi thức

bài phát biểu chào mừng phái đoàn quốc tế

lời chúc Tết đồng bào của lãnh đạo Nhà nước

thư trao đổi đối tác thương mại

Đơn xin việc 

• Đặc điểm: có thể tạo ra khoảng cách không cần thiết trong cuộc trò chuyện khiến cuộc đối thoại trở nên mất tự nhiên.

Ngữ cảnh sử dụng 

Điều tiết để không vượt quá ngưỡng mà ngữ cảnh quy định.

Chuyển đổi tự nhiên giữa ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật

PHẦN 2. 

LUYỆN TẬP 

Nhiệm vụ 1. Trả lời câu hỏi trắc nghiệm 

Câu 1: Ngôn ngữ trang trọng được sử dụng trong ngữ cảnh nào sau đây là đúng?

A. Trong buổi tổng kết công tác từ thiện cuối năm.

B. Trong buổi gặp lại bạn cũ.

C. Trong buổi tụ họp gia đình.

D. Trong buổi liên hoan của xóm.

Câu 2: Tác dụng của ngôn ngữ trang trọng là gì?

Câu 3: Trường hợp sau đây người nói sử dụng ngôn ngữ có phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp không? Dựa vào đâu bạn nhận xét như vậy?

“Chào thầy cô và các bạn. Mình rất vui khi được đại diện cho các bạn học sinh khối 12 phát biểu ý kiến trong buổi lễ Tổng kết ngày hôm nay”.

Câu 4: Trường hợp sau đây người nói sử dụng ngôn ngữ có phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp không? Dựa vào đâu bạn nhận xét như vậy?

“Mình thấy Thúy Kiều là một người con gái đa tài và đẹp ơi là đẹp nhưng lại bị xã hội phong kiến vùi dập.”

Câu 5: Hãy nhận xét về ngôn ngữ hai nhân vật Tuấn và Quỳnh trong đoạn trích sau đây:

“Tuấn và Quỳnh đợi cụ Phan vào trước và theo sau cụ. Sau khi mời ngồi, cụ hỏi:

- Hai cậu học ở Trường Quốc học?

Tuấn đáp;

- Dạ thưa cụ, con ở xa mới tới Huế lần đầu tiên, đến hầu thăm cụ. Thấy cụ được khỏe mạnh, con mừng.

Cụ hỏi Quỳnh:

- Còn cậu nì?

- Thưa cụ, con học trường Pe-lơ-ranh.”

Nhiệm vụ 2. Luyện tập theo văn bản 

Câu 1: Dấu hiệu nào giúp bạn nhận biết ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật được sử dụng trong câu sau:

a. Xin trân trọng chào quý ông bà! Tôi tên là Nguyễn Văn A, Tổng Giám đốc công ti ABC. Tôi rất hân hạnh được đón tiếp quý ông bà tại văn phòng công ti và trao đổi về cơ hội hợp tác của chúng ta.

Ngôn ngữ trang trọng 

Sử dụng đại từ xưng hô tôn kính

Dùng từ ngữ lịch sự, trang trọng

Câu văn rõ ràng, mạch lạc

b. Chào bạn, mình là Hương. Thật tình cờ là chúng mình gặp lại nhau nhỉ? Duyên thật!

Ngôn ngữ thân mật

Sử dụng đại từ xưng hô gần gũi

Dùng từ ngữ gần gũi, thân mật 

Câu văn ngắn gọn, súc tích

• Ngoài ra, ta có thể nhận biết ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật qua các yếu tố sau:

Hoàn cảnh giao tiếp 

• Lời chào a phù hợp cho những hoàn cảnh giao tiếp trang trọng như trong công việc, hội nghị, sự kiện...
• Lời chào b phù hợp cho những hoàn cảnh giao tiếp thân mật như khi gặp gỡ bạn bè, người thân...

Mối quan hệ giữa các nhân vật 

--------------- Còn tiếp ---------------