Câu hỏi tự luận mức độ nhận biết Địa lí 12 ctst bài 2: Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa

Câu 1:

a) Tính chất nhiệt đới

- Việt Nam nằm trong vùng nội chí tuyến bán cầu Bắc, có góc nhập xạ lớn và trong năm hai lần Mặt Trời lên thiên đỉnh. => Vì vậy, nước ta có nền nhiệt cao, nhiệt độ trung bình năm trên 20°C (trừ những vùng núi cao), trong đó miền Nam thường có nhiệt độ trung bình năm cao hơn miền Bắc. 

- Hằng năm, nước ta nhận được lượng bức xạ mặt trời lớn (khoảng 120 - 130 kcal/cm²); tổng số giờ nắng dao động tuỳ nơi, trung bình từ 1400 – 3.000 giờ/năm.

b) Tính chất ẩm

Nước ta có độ ẩm không khí cao, thường trên 80%. Lượng mưa trung bình khoảng 1500-2000 mm/năm nhưng có sự phân hoá: nơi mưa nhiều có thể lên đến 3 500 4 000 mm/năm; nơi mưa ít có thể dưới 1000 mm/năm. Nguyên nhân là do ảnh hưởng của các khối không khí di chuyển qua biển kết hợp yếu tố địa hình.

c) Tính chất gió mùa

Nước ta nằm trong khu vực hoạt động của Tín phong bán cầu Bắc, đồng thời chịu ảnh hưởng của các khối không khí hoạt động theo mùa nên hình thành 2 mùa gió chính là - gió mùa đông và gió mùa hạ.

Câu 2: 

- Từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, các khối không khí lạnh có nguồn gốc từ áp cao Xi-bia (Siberia) tràn xuống nước ta theo hướng đông bắc, đem đến mùa đông lạnh cho miền Bắc: nửa đầu mùa đông thời tiết lạnh khô, nửa sau mùa đông thời tiết lạnh ẩm và có mưa phùn.

- Càng di chuyển xuống phía nam, tính chất của gió mùa Đông Bắc càng biến tính, ít

lạnh hơn và gần như bị chặn lại ở dãy Bạch Mã. Do đó, ở miền Nam, Tín phong bán cầu Bắc chiếm ưu thế, gây mưa cho Trung Bộ và tạo một mùa khô cho Nam Bộ, Tây Nguyên.

Câu 3: 

- Từ tháng 5 đến tháng 10, có hai luồng gió hướng tây nam thổi vào nước ta:

- Nửa đầu mùa hạ: khối không không khí nhiệt đới ẩm Bắc Ấn Độ Dương thổi vào nước ta, đem mưa lớn cho Nam Bộ và Tây Nguyên. Khi vượt qua dãy Trường Sơn và các dãy núi biên giới Việt – Lào, khối không khí này tạo hiệu ứng phơn, gây thời tiết khô nóng cho đồng bằng ven biển miền Trung và một phần khu vực Tây Bắc.

- Giữa và cuối mùa hạ: các khối không khí xuất phát từ áp cao cận chí tuyến bán cầu Nam hoạt động mạnh, khi vượt qua vùng biển xích đạo, khối không khí trở nên nóng ẩm hơn, gây mưa lớn và kéo dài cho Nam Bộ, Tây Nguyên. Trong thời gian này còn có sự hình thành và hoạt động của dải hội tụ nhiệt đới, gây ra các cơn bão và áp thấp nhiệt đới, đem lại lượng mưa lớn cho nhiều nơi trên cả nước. Ở đồng bằng sông Hồng, do sự hình thành của áp thấp Bắc Bộ nên gió thổi có hướng đông nam.

- Khí hậu nước ta có sự phân chia theo mùa ở các khu vực khác nhau: 

+ Miền Bắc có mùa đông lạnh, ít mưa và mùa hạ nóng ẩm, mưa nhiều; 

+ Miền Nam có mùa khô và mùa mưa rõ rệt; 

+ Tây Nguyên và đồng bằng ven biển Trung Trung Bộ có sự đối lập về mùa mưa và mùa khô.

Câu 4: 

- Phong hoá: khu vực đồi núi nước ta có quá trình phong hoá diễn ra mạnh mẽ. Đối với vùng núi đá vôi, các quá trình ăn mòn, xâm thực và phong hoá đã tạo nên những dạng địa hình các-xtơ (karst) như hang động, thung khô,...; ở các vùng đá mặcma, biến chất, quá trình phong hoá diễn ra yếu và chậm hơn.

- Xâm thực và bồi tụ: ở khu vực đồi núi, quá trình xâm thực diễn ra mạnh, bề mặt địa hình bị cắt xẻ, nhất là trên các sườn dốc không còn lớp phủ thực vật; đất bị xói mòn, rửa trôi, nhiều nơi trơ sỏi đá. Một số nơi còn xảy ra các hiện tượng thiên nhiên bất lợi như đất trượt, đá lở; khi gặp mưa lớn thường xảy ra lũ bùn, lũ quét. Ở khu vực đồng bằng, quá trình bồi tụ diễn ra nhanh ở vùng trũng thấp và hạ lưu sông.

Câu 5: 

- Trong môi trường nhiệt ẩm cao, quá trình phong hoá đá mẹ diễn ra mạnh, tốc độ phân giải vật chất hữu cơ nhanh, tạo nên lớp đất dày. Mưa nhiều và tập trung theo mùa đã làm rửa trôi các chất bazơ dễ tan, tích tụ oxit sắt và oxit nhôm làm đất chua, đồng thời tạo ra màu đỏ vàng đặc trưng của đất. Quá trình feralit diễn ra mạnh ở vùng đồi núi thấp trên các loại đá mẹ khác nhau nên đất feralit là loại đất chủ yếu ở vùng đồi núi nước ta.

Câu 6: 

- Nhờ có lượng mưa lớn kết hợp với địa hình bị cắt xẻ nên nước ta có mạng lưới sông ngòi dày đặc với 2 360 con sông có chiều dài từ 10 km trở lên. Sông ngòi có lượng nước lớn với tổng lượng nước trên 830 tỉ m³/năm; khả năng xâm thực mạnh, mang theo một lượng phù sa lớn.

- Chế độ dòng chảy của sông ngòi theo hai mùa rõ rệt: mùa lũ tương ứng với mùa mưa và mùa cạn tương ứng với mùa khô. Thời gian mùa lũ trung bình từ 4 – 5 tháng, lượng nước chiếm khoảng 70 – 80% tổng lượng nước cả năm. Mùa cạn kéo dài hơn, trung bình từ 7 – 8 tháng, chỉ chiếm 20 – 30% tổng lượng nước cả năm.

Câu 7: 

- Sinh vật Việt Nam tiêu biểu cho vùng nhiệt đới ẩm gió mùa với phần lớn loài động, thực vật tự nhiên có nguồn gốc nhiệt đới. Tính nhiệt đới ẩm gió mùa còn thể hiện ở sự đa dạng loài; khả năng sinh trưởng và năng suất sinh học cao của các quần xã động,

thực vật.

- Tính chất gió mùa thể hiện rõ nhất ở thảm thực vật: sự phân hoá theo mùa của khí hậu là tác nhân chính tạo nên tính chất phân mùa của thảm thực vật, hình thành kiểu rừng tiêu biểu cho thiên nhiên nước ta, đó là hệ sinh thái rừng nhiệt đới ẩm gió mùa.