Giải VNEN khoa học tự nhiên 9 bài 34: Etilen - Axetilen

Giải bài 34: Etilen - Axetilen - Sách hướng dẫn học Khoa học Tự nhiên 9 tập 2 trang 14. Sách này nằm trong bộ VNEN của chương trình mới. Dưới đây sẽ hướng dẫn trả lời và giải đáp các câu hỏi trong bài học. Cách làm chi tiết, dễ hiểu, Hi vọng các em học sinh nắm tốt kiến thức bài học.

A. Hoạt động khởi động

Etilen và axetilen là các hidrocacbon không no. Thành phần phân tử của etilen và axetilen đều chứa 2 nguyên tử C, trong đó, phần trăm khối lượng của C trong etilen là 85,71%, trong axetilen là 92,31%.

Tính phân tử khối của etilen và axetilen

Xác định công thức phân tử và dự đoán công thức cấu tạo của etilen và axetilen. Hãy so sánh với metan, thử giải thích tại sao gọi etilen, axetilen là hidrocacbon không no và dự đoán tính chất hóa học của chúng.

Trả lời:

 EtilenAxetilen
Phân tử khối$12\times 2\times \frac{100}{85,71} = 28$$12\times 2\times \frac{100}{92,31} = 26$
Công thức phân tử

Gọi công thức phân tử của etilen là: $C_2H_x$

Mà $2\times 12 + x = 28 \Rightarrow x = 4$.

Vậy công thức phân tử của etilen là $C_2H_x$

Gọi công thức phân tử của axetilen là: $C_2H_x$

Mà $2\times 12 + x = 26 \Rightarrow x = 2$.

Vậy công thức phân tử của axetilen là $C_2H_2$

Dự đoán công thức cấu tạoGiải khoa học tự nhiên bài 34: Etilen - AxetilenGiải khoa học tự nhiên bài 34: Etilen - Axetilen
So sánh với metanCác liên kết trong phân tử metan chỉ gồm các liên kết đơn, còn liên kết trong phân tử etilen và axetilen có liên kết bội (liên kết đôi, liên kết ba)
Giải thích vì sao gọi etilen, axetilen là các hidrocacbon không noHidrocacbon không no là các hidrocacbon mà trong phân tử của nó có chứa các liên  kết bội (liên kết đôi, liên kết ba).

B. Hoạt động hình thành kiến thức

I. Etilen

1. Tính chất vật lý (sgk trang 14)

2. Cấu tạo phân tử 

Quan sát mô hình phân tử etilen dưới đây và trả lời câu hỏi.

Giải khoa học tự nhiên bài 34: Etilen - Axetilen

Câu hỏi: 

Từ mô hình phân tử, hãy viết công thức cấu tạo của etilen và so sánh với công thức cấu tạo đã viết ở hoạt động khởi động xem dự đoán có đúng không.

Điền từ/ cụm từ sau vào chỗ trống để hoàn thành đoạn thông tin mô tả cấu tạo phân tử etilen sau:

Trong phân tử etilen, mỗi nguyên tử C liên kết với $.....$ nguyên tử H, hai hóa trị còn lại của C (C có hóa trị IV trong hợp chất hữu cơ) dùng để liên kết $...$ với nguyên tử C kia.

Trả lời:

  • Công thức cấu tạo của etilen: Giải khoa học tự nhiên bài 34: Etilen - Axetilen
  • Trong phân tử etilen, mỗi nguyên tử C liên kết với hai nguyên tử H, hai hóa trị còn lại của C (C có hóa trị IV trong hợp chất hữu cơ) dùng để tạo liên kết đôi với nguyên tử C kia.

3. Tính chất hóa học

Từ đặc điểm cấu tạo của etilen, hãy dự đoán eitlen có phản ứng cháy và phản ứng thế đặc trung như metan không. Tại sao?

Quan sát thí nghiệm thử tính chất hóa học của etilen, hoàn thành cột thứ 3 trong bảng dưới đây, từ đó cho biết etilen có phản ứng hóa học nào?

Tên thí nghiệmTiến hành thí nghiệmHiện tượng - Giải thích - Kết luận
Etilen tác dụng với oxiĐốt khí etilen ở đầu ống dẫn trong không khí 
Etilen tác dụng với dung dịch brom
  • Lấy 2 - 3 ml dung dịch brom vào ống nghiệm
  • Sục khí etilen vào dung dịch brom
 

Viết PTHH khi etilen tác dụng với oxi và dung dịch brom. Biết sản phẩm của ohanr dúng giữa etilen với dung dịch brom là \sum _{k=1}^{N}\left [\frac{1}{2}m\left (\Delta \dot{\text{u}}_k} \right )^2-\frac{1}{2} m \omega ^2u^2_k \right ]\delta s + \Delta s.

Cho biết trong phản ứng với brom liên kết nào trong phân tử etilen bị thay đổi ?

Đọc thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi.

Thông tin: Sgk trang 16

Câu hỏi:

Tại sao etilen lại có thể tham gia phản ứng cộng?

Phản ứng cộng và phản ứng trùng hợp của etilen có đặc điểm gì giống nhau?

Viết PTHH của phản ứng trùng hợp etilen.

Trả lời:

Etilen có phản ứng cháy vì trong cấu tạo phân tử của etilen gồm C và H, giống như metan.

Tên thí nghiệmTiến hành thí nghiệmHiện tượng - Giải thích - Kết luận
Etilen tác dụng với oxiĐốt khí etilen ở đầu ống dẫn trong không khí

Etilen có tham gia phản ứng cháy, cho ngọn lửa màu vàng.

PTHH: $C_2H_4 + 3O_2 \rightarrow 2CO_2 + 2H_2O$

Etilen tác dụng với dung dịch brom
  • Lấy 2 - 3 ml dung dịch brom vào ống nghiệm
  • Sục khí etilen vào dung dịch brom

Hiện tượng: Dung dịch brom bị nhạt màu, chứng tỏ etilen có phản ứng với dung dịch brom

Giải thích: Trong phân tử etilen có một liên kết kém bền giữa hai nguyên tử cacbon, điều này giúp cho etilen dễ dàng tham gia phản ứng cộng brom.

PTHH: $C_2H_4 + Br_2 \rightarrow C_2H_4Br_2$

4. Ứng dụng

Quan sát sơ đồ dưới đây và cho biết etilen có những ứng dụng nào?

Giải khoa học tự nhiên bài 34: Etilen - Axetilen

Trả lời:

Etilen là nguyên liệu để điều chế một số hợp chất hữu cơ khác như: Rượu etylic, nhựa polietilen, axit axetic,...

II. Axetilen

1. Tính chất vật lí (sgk trang 17)

2. Cấu tạo phân tử

Em hãy quan sát mô hình phân tử, viết công thức cấu tạo của axetilen, so sánh với công thức cấu tạo đã viết ở hoạt động xem dự đoán có đúng không?

Giải khoa học tự nhiên bài 34: Etilen - Axetilen

Điền từ vào chỗ trống mô tả cấu tạo phân tử axetilen dưới đây:

Trong phân tử axetilen, mỗi nguyên tử C liên kết với $...$ nguyên tử H, ba hóa trị còn lại của C dùng để tạo liên kết $...$ với nguyên tử C kia.

Trong liên kết ba giữa hai nguyên tử C có hai liên kết kém bền nên rất dễ bị đứt ra trong các phản ứng hóa học, gây ra tính chất đặc trưng cho axetilen.

Trả lời:

  • Công thức cấu tạo của axetilen: Giải khoa học tự nhiên bài 34: Etilen - Axetilen
  • Trong phân tử axetilen, mỗi nguyên tử C liên kết với một nguyên tử H, ba hóa trị còn lại của C dùng để tạo liên kết ba với nguyên tử C kia. Trong liên kết ba giữa hai nguyên tử C có hai liên kết kém bền nên rất dễ bị đứt ra trong các phản ứng hóa học, gây ra tính chất đặc trưng cho axetilen.

3. Tính chất hóa học

Suy nghĩ độc lập hoặc thảo luận cặp đôi trả lời câu hỏi sau:

Axetilen có cháy không? Tại sao? Viết PTHH xảy ra (nếu có).

Cấu tạo của axetilen có điểm gì giống với etilen? Từ đó dự đoán axetilen có phản ứng cộng với dung dịch brom không? Viết PTHH phản ứng xảy ra (nếu có).

Quan sát thí nghiệm đốt axetilen và thí nghiệm axetilen tác dụng với dung dịch brom, nêu hiện tượng, giải thích và kết luận về tính chất hóa học của axetilen và cột 3 trong bảng dưới đây.

Tên thí nghiệmTiến hành thí nghiệmHiện tượng - Giải thích - Kết luận
Axetilen tác dụng với oxiĐốt ở đầu ống dẫn khí axetilen trong không khí 
Axetilen tác dụng với dung dịch brom

Lấy khoảng 2 - 3 ml dung dịch brom vào ống nghiệm

Sục khí axetilen vào dung dịch brom

 

So sánh số liên kết kém về trong phân tử axetilen với etilen từ đó cho biết phản ứng cộng brom của hai chất có đặc điểm gì khác nhau?

Đọc thông tin dưới đây về phản ứng công của axetilen và ghi nhớ (sgk trang 19)

Trả lời

Axetilen có tham gia phản ứng cháy.

Tên thí nghiệmHiện tượng - Giải thích - Kết luận
Axetilen tác dụng với oxi

Hiện tượng: Axetilen có tham gia phản ứng cháy.

PTHH: $2C_2H_2 + 5O_2 \rightarrow 4CO_2 + 2H_2O$

Axetilen tác dụng với dung dịch brom

Hiện tượng: Dung dịch brom bị mất màu

Giải thích: Do trong phân tử axetilen có liên kết ba kém bền nên có thể tham gia phản ứng cộng brom

PTHH: $C_2H_2 + 2Br_2 \rightarrow C_2H_2Br_4$

4. Ứng dụng

Đọc thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi

Thông tin: sgk trang 19

Câu hỏi: Hãy cho biết, axetilen có những ứng dụng nào? Tại sao axetilen được dùng làm nhiên liệu trong đèn xì oxi - axetilen?

  • Axetilen là nguyên liệu để sản xuất poly vinyl clorua, cao su nhân tạo, axit axetic, ...
  • Axetilen được dùng làm nhiên liệu trong đèn xì oxi - axetilen vì nhiệt độ của ngọn lửa trong phản ứng cháy của axetilen có thể lên tới $3000^\circ C$ có thể dùng để hàn, cắt kim loại.

5. Điều chế (sgk trang 20)

B. Bài tập và hướng dẫn giải

C. Hoạt động luyện tập

Câu 1: Trang 20 khoa học tự nhiên 9 tập 2

a) Metan

b) Etilen

c) Axetilen

Các phương pháp:

1) Phương pháp dời nước

2) Phương pháp dời không khí ngược

3) Phương pháp dời không khí xuôi

Câu 2: Trang 21 khoa học tự nhiên 9 tập 2

Nêu điểm giống và khác nhau về tính chất hóa học của metan, etilen và axetilen. Giải thích nguyên nhân của sự giống và khác nhau đó.

Viết PTHH minh họa.

Câu 3: Trang 21 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2

a) Trình bày phương pháp hóa học để nhận biết hai lọ mất nhãn chứa 2 khí không màu là metan và etilen.

b) Trình bày phương pháp hóa học loại bỏ khí axetilen có lẫn trong khí metan để thu được khí metan tinh khiết.

Câu 4: Trang 21 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2

Cho các chất sau:

$CH_3 - CH_3;\; CH_2=CH_2;\; CH\equiv CH;\; CH\equiv C-CH_3;\; CH_2=CH-CH=CH_2$.

Trong các chất nói trên: Chất nào chứa liên kết đôi? Chất nào chứa liên kết ba? Chất nào làm mất màu dung dịch brom?

Câu 5: Trang 21 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2

Cho 8 gam đất đèn vào nước dư, thu được 2,24 lít khí $C_2H_2$ (đktc). Tính hàm lượng $CaC_2$ có trong đất đèn.

Câu 6: Trang 21 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2

Để đốt cháy hoàn toàn 3,36 lít khí etilen thì phải dùng:

a) Bao nhiêu lít khí oxi.

b) Bao nhiêu lít không khí (Biết oxi chiếm 20% thể tích không khí)

Câu 7: Trang 21 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2

Cho 0,448 lít (đktc) hỗn hợp khí gồm etilen và axetilen tác dụng hết với dung dịch brom dư, khối lượng brom đã phản ứng là 4 gam.

Viết phương trình hóa học và tính phần trăm thể tích mỗi khí trong hỗn hợp ban đầu.

D. Hoạt động vận dụng

Khi nghiên cứu quá trình 9 của trái cây, người ta phát hiện được là có một lượng nhỏ etilen sinh ra và nếu xếp một số quả chín vào giữa những quả xanh thì cách quả xanh sẽ nhanh chóng chín đều.

Em hãy giải thích tại sao khi để quả chín gần quả xanh lại có tác dụng làm cho quả xanh mau chín

E. Hoạt động tìm tòi, mở rộng

Tìm hiểu trên internet, sách báo, ... về các ứng dụng của đất đèn.

Từ khóa tìm kiếm: giải bài etilen - axetilen, etilen - axetilen trang 14 vnen khoa học tự nhiên 9, bài 34 sách vnen khoa học tự nhiên 9 tập 2, giải sách vnen khoa học tự nhiên 9 tập 2 chi tiết dễ hiểu.

Bình luận

Giải bài tập những môn khác